Maria Józefa Sobieska
 Á. Mányoki, Portret Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej, 1713 | |
 Rogala | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
ok. 1685 |
| Data i miejsce śmierci |
4 stycznia 1761 |
| Ojciec | |
| Matka |
Barbara Starhemberg |
| Mąż | |
| Dzieci |
NN Sobieski (?) |
Maria Józefa Wesslówna Sobieska (ur. ok. 1685, zm. 4 stycznia 1761 w Warszawie) – córka starosty ostrowieckiego Stanisława Wessla i Barbary Starhemberg, żona królewicza polskiego Konstantego Władysława Sobieskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Najprawdopodobniej od 1702 Maria Józefa Wesslówna przebywała w Oławie na dworze brata swojego przyszłego męża, Jakuba Ludwika Sobieskiego[1]. 18 listopada 1708 w Gdańsku poślubiła Konstantego Władysława Sobieskiego, syna króla polskiego Jana III Sobieskiego[2]. Małżeństwo królewicza ze starościanką spotkało się z negatywną opinią, szczególnie ze strony matki Konstantego królowej Marii Kazimiery[3].
Wkrótce po ślubie z Józefą Konstanty Władysław wyjechał zagranicę, a w 1711 podjął pierwsze kroki rozwodowe[4]. Początkowo Maria Józefa zgadzała się na rozwód, o czym informowała w listach swą teściową, jednak pragnęła uzgodnić możliwie najbardziej korzystne jego warunki. Po śmierci Marii Kazimiery Wesslówna zrezygnowała z zapisanego jej przez męża dożywocia w zamian za respektowanie ważności małżeństwa z Sobieskim[5]. W maju 1719 Sobieska opuściła klasztor sakramentek w Warszawie, gdzie przebywała na czas procesu rozwodowego. W 1720 królewiczowa zakupiła dwór w Warszawie od królewskiego dworzanina Franciszka Manteuffla-Kiełpińskiego[6].
W 1724 wieloletni proces rozwodowy Wesslówny i Sobieskiego zakończył się ostatecznym zatwierdzeniem prawomocności małżeństwa[7]. W listopadzie 1725 doszło do ostatecznego pogodzenia się małżonków, którzy zamieszkali razem w Żółkwi. Zdaniem części badaczy[8] pod koniec tegoż roku Maria Józefa urodziła królewiczowi martwego syna, jednak jest to mało prawdopodobne ze względów chronologicznych[6]. 22 lipca 1726 Konstanty Władysław Sobieski zmarł i Maria Józefa została wdową[1].
Po śmierci męża, wiosną 1727 Maria Józefa zawarła umowę ze swoim szwagrem Jakubem na mocy której przez kolejne półtora roku zarządzała majątkiem królewicza Konstantego w Żółkwi, Pomorzanach i Tarnopolu. W styczniu 1729 królewiczowa opuściła Żółkiew i zamieszkała we Lwowie, skąd rok później przeniosła się do Pilicy, gdzie w 1730 roku zakupiła dobra miejskie obejmujące miasto z zamkiem i pałacem oraz trzynaście sąsiadujących z nim wsi. W latach 1731–1740 Maria Józefa Sobieska dokonała przebudowy pałacu w Pilicy, w którym rezydowała, a następnie ufundowała zespół klasztorny reformatów w Pilicy[9]. W 1735 r. kupiła kamienicę Pod Obrazem przy Rynku w Krakowie[10].
Po sprzedaniu dóbr pileckich bratankowi Teodorowi, w 1753 Maria Józefa ponownie zamieszkała w klasztorze sakramentek w Warszawie. Tam zmarła 4 stycznia 1761 na raka piersi, przed śmiercią zapisując majątek bratankom i bratanicom. Pogrzeb Marii Józefy z Wesslów Sobieskiej odbył się 7 stycznia 1761 w kościele św. Kazimierza na Nowym Mieście, gdzie do powstania warszawskiego w 1944 znajdował się jej nagrobek[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b A. Sikorski, Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, Warszawa 1999, s. 195.
- ↑ A. Skrzypietz, Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Warszawa 2014, s. 298.
- ↑ A. Skrzypietz, Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Warszawa 2014, s. 301.
- ↑ A. Skrzypietz, Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Warszawa 2014, ss. 298–299, 302.
- ↑ A. Sikorski, Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, Warszawa 1999, s. 196.
- ↑ a b A. Sikorski, Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, Warszawa 1999, s. 197.
- ↑ A. Skrzypietz, Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Warszawa 2014, s. 308.
- ↑ A. Skrzypietz, Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Warszawa 2014, s. 310.
- ↑ A. Sikorski, Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, Warszawa 1999, ss. 197–198.
- ↑ Rocznik Krakowski, Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2004 (pol.).
- ↑ A. Sikorski, Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, Warszawa 1999, ss. 198–199.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sikorski A., Maria-Józefa z Wesslów żona królewicza Konstantego Sobieskiego, [w:] Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego t. IV (XV), Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999, ISSN 1230-803X, ss. 189–201.
- Skrzypietz A., Rozkwit i upadek rodu Sobieskich, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2014, ISBN 978-83-11-12921-4, ss. 295–312.